Zimnowojenna psychoza, jaka panowała w Związku Radzieckim od lat 40. ubiegłego wieku, sprawiła, że wiele miast mających strategiczne znaczenie było zamkniętymi zonami. Tak było i z Kaliningradem, do którego trudno było się dostać. Obowiązywały specjalne zezwolenia.

Dopiero w 1991 roku otwarto to miasto Kanta, Hoffmanna i Wagnera dla zwykłych turystów. Oprócz nich z Pomorza, Warmii i Mazur ruszyły gromady przemytników, którzy jechali tam, na Wschód, zaopatrzeni w vouchery. I one wystarczały, by przekroczyć granicę z ZSRR. Niektórzy mieli w paszportach wbitą pieczątkę AB, co oznaczało podróż służbową. „Komandirowka” powodowała u rosyjskich pograniczników odnoszenie się do takiego pasażera z dużą estymą. A papierosy i alkohol płynęły do kraju szerokim strumieniem, ukryte w różnych zakamarkach wagonów. Zabawa z celnikami w „kotka i myszkę” rozkręcała się na dobre. Do Polski przyjeżdżali zaś Rosjanie, też z towarami, na zaproszenia pobierane u notariuszy. Teraz też kwitnie przemyt papierosów i paliwa, uprawiany przez mieszkańców z terenów przygranicznych. Wykorzystują do tego specjalnie przerabiane auta. Alkohol nie jest przemycany, bo się nie opłaca tego robić - jest droższy w Rosji niż w Polsce.

27 lipca 2012 roku pierwsi Polacy i pierwsi Rosjanie przekroczyli granicę z obwodem kaliningradzkim w ramach mrg. Niestety ułatwienie to nie objęło mieszkańców Tczewa , choć powinno, bowiem pociąg z Kaliningradu do Gdyni przejeżdżać będzie w sezonie przez terytorium naszego powiatu. Jadący nim kaliningradczycy nieświadomie mogą popełniać przestępstwo penalizowane w artykule 264 § 1 kk (przekraczanie granicy bez wymaganych dokumentów). Jest to spore niedopatrzenie urzędników Ministerstwa Spraw Zagranicznych odpowiedzialnych za sporządzenie umowy o małym ruchu granicznym - Stanisława Łukasika i Andrzeja Krętowskiego. Jak wygląda ten dokument można zobaczyć wpisując w Google „umowa z Rosją o mrg”.

Mieszkańcy powiatu tczewskiego chcący jechać do Kaliningradu muszą mieć wizę, która kosztuje równowartość 25 €. Jest to wiza jednorazowa. W ramach mrg płaci się 20 € i przez 2 lata (będzie 5) można sobie jeździć do Królewca tyle razy, ile się chce. Są tu co prawda pewne ograniczenia, a o których zainteresowani mogą poczytać sobie w Internecie. Wyjściem mógłby być tu aneks lub wprowadzenie ruchu bezwizowego dla Polaków, co obiecywał dwa lata temu minister spraw zagranicznych Rosyjskiej Federacji, Siergiej Ławrow. Taki system obowiązuje naszych rodaków podróżujących na Ukrainę. Wystarcza dowód osobisty i paszport. Dla informacji - Ukraińcy muszą mieć zaproszenie, które nie jest łatwo załatwić, i wizę, co kosztuje ich 35 € (ma stanieć do 20 €).

Wróćmy do Kaliningradu. Ile może turysta z Polski tam zobaczyć ? Sporo. Między innymi dwupoziomowy sobór Christa Spasitiela na Placu Pobiedy; taką mniejszą kopię chramu moskiewskiego. Przepiękne ikonostasy w cerkwiach na Judytach i przy ulicy Kosmodemiańskiej. Katedrę św. Katarzyny i NMP z muzeum Kanta oraz jego mauzoleum. Filharmonię w dawnym kościele katolickim św. Rodziny. Teatr z pomnikiem Schillera. Muzea - Bursztynu , Morskie (z okrętem podwodnym do obejrzenia wewnątrz) oraz Historii i Sztuki. ZOO. Albertinum, obecnie Uniwersytet Kanta z jego pomnikiem. Dwa ”mosty miłości”. Bramę Królewską. Fragmenty murów obronnych. Oceanarium. Parki. Liczne bazary z tym największym na Rynku Centralnym. I wiele innych ciekawych obiektów oraz atrakcji, choćby rejsy po Pregole. O blokowiskach nie warto wspominać. Są takie jak na całym świecie. W Kaliningradzie nazywają domy w nich się znajdujące chruszczowkami. Kurioza - monumentalny pomnik Lenina przy Leninskim Prospekcie i pomnik Kalinina przy Placu Kalinina przed dworcem Jużnym. Ciekawostka - ma być odbudowany zamek, którego ruiny zostały do końca wysadzone pod koniec lat 60. ubiegłego wieku.

Ile się da powiedzieć o mieszkańcach Kaliningradu: jak w całej Rosji ludzie zawsze się śpieszą. Komunikacja niezła, choć linii tramwajowych ubywa. Teraz są tylko dwie - 3 i 5. Autobusy dowiozą wszędzie. Taksówki relatywnie tanie.

Mały ruch graniczny sprawił, że sporo mieszkańców z tego ponad 400-tysięcznego miasta ma dokument uprawniający do bezwizowego przyjazdu do miejscowości niektórych powiatów województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Widać po tablicach rejestracyjnych z końcówką 39, że są to auta z Kaliningradu. Takie spotyka się i w Tczewie. Nielegalnie? Mieszkańcy Königsbergu zostawili w Polsce w roku ubiegłym od 60 do 90 milionów złotych. To dużo. Oto opinia, dotycząca zakupów i korzystania przez nich z różnych usług , wiceprezydenta Tczewa do spraw gospodarczych, Adama Burczyka:

- Jestem za tym, by Rosjan z Kaliningradu przyjeżdżało do nas jak najwięcej, ale żeby to było zgodnie z prawem. Myślę, że wszystko trzeba zrobić w tym kierunku, by ten problem rozwiązać. Niech robią u nas zakupy, niech korzystają z usług, niech wypoczywają tak, jak to robią stali mieszkańcy naszego miasta. Jestem zdziwiony, że powiat tczewski nie został objęty programem pod nazwą mały ruch graniczny z obwodem kaliningradzkim. Jadąc do Gdańska pociągiem kaliningradczycy muszą przejeżdżać przez Tczew. My z naszej strony robiliśmy wszystko, by tczewianie zostali objęci małym ruchem granicznym. Będziemy robić dalej, bu strefę małego ruchu granicznego rozszerzyć na powiat tczewski.