Od przyszłego roku rozpocznie się likwidacja użytkowania wieczystego. Na początek z mocy ustawy zostanie przekształcone we własność użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i wielolokalowymi.

Zlikwidowany będzie też przepis umożliwiający ustanawianie nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Równocześnie Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju przygotowuje rozwiązania, które umożliwią docelowe zastąpienie prawa użytkowania wieczystego, ale to wymaga uzgodnień z Komisją Europejską.

Bonifikaty od opłaty przekształceniowejW projekcie zaproponowano przekształcenie z mocy ustawy, z dniem 1 stycznia 2019 r. praw użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i wielolokalowymi w prawo współwłasności gruntu na rzecz właścicieli domów i lokali położonych na takich gruntach.

Osoby, które staną się z mocy prawa właścicielami gruntów będą zobowiązane do uiszczania należności za nabycie prawa własności w formie opłat rocznych, przez okres 20 lat. Wysokość opłaty będzie odpowiadała wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, obowiązującej w dniu 1 stycznia 2018 r.

Umożliwiono samorządom waloryzowanie opłat rocznych przy zastosowaniu wskaźników ogłaszanych przez Prezesa GUS. Dotychczasowi właściciele (Skarb Państwa oraz samorządy, w tym gminy) będą mogli udzielać bonifikat od opłat rocznych. Będzie możliwość wniesienia wszystkich 20 opłat przekształceniowych jednorazowo "z góry".

W takim przypadku samorządy też będą mogły udzielać bonifikat, a w odniesieniu do gruntów państwowych ustawa przewiduje bonifikatę w wysokości 60%, w przypadku gdy płatność jednorazowa zostanie wniesiona w pierwszym roku od przekształcenia. W kolejnych 5 latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 punktów procentowych z każdym rokiem.



Podstawę ujawnienia prawa własności w księgach wieczystych oraz w ewidencji gruntów i budynków będzie stanowiło zaświadczenie wydawane przez organy reprezentujące dotychczasowych właścicieli gruntów - Skarb Państwa oraz gminy. Wpisy będę wolne od opłat sądowych.

Projekt ustawy jest odpowiedzią na problemy z przekształcaniem praw użytkowania wieczystego na mocy obowiązującej ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Ustawa ta, w niektórych sytuacjach, nie zapewnia właścicielom lokali w budynkach wielolokalowych faktycznej możliwości przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności.

Źródłem problemów przy przekształceniu praw na gruntach zabudowanych budynkami wielolokalowymi jest konieczność uzyskania zgody na przekształcenie wyrażonej przez wszystkich właścicieli lokali, którym przysługują udziały w prawie użytkowania wieczystego gruntu. Wprawdzie ustawa o przekształceniu umożliwia wystąpienie z żądaniem przekształcenia przez współużytkowników wieczystych, których suma udziałów wynosi co najmniej połowę, jednak w sytuacji, jeżeli chociaż jeden współużytkownik wieczysty zgłosi sprzeciw wobec złożonego wniosku o przekształcenie, postępowanie jest zawieszane. Zatem brak zgody jednego współużytkownika wieczystego blokuje nabycie prawa własności gruntu przez pozostałych mieszkańców budynku.

W takim przypadku konieczne jest skierowanie sprawy przekształcenia na drogę sądową. To z kolei powoduje przedłużanie procesów przekształceń gruntów zabudowanych budynkami wielolokalowymi, co przekłada się na niezadowolenie właścicieli lokali i dodatkowe obciążanie organów administracji publicznej i sądów sprawami z tego zakresu. Ponadto postępowania sądowe nie stanowią jakiejkolwiek gwarancji, że przekształcenie dojdzie do skutku.

Przekształcenie z mocy ustawy projektowana ustawa przesądzi o nabyciu prawa własności do gruntów przez właścicieli lokali położonych w budynkach wielolokalowych oraz właścicieli domów jednorodzinnych realizując tym samym postulaty i oczekiwania mieszkańców, kierowane w licznych wnioskach i petycjach do organów administracji oraz parlamentu.Proponuje się także wprowadzenie przepisu likwidującego możliwość ustanawiania od 1 stycznia 2019 r. nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Oznacza to, że od wskazanej daty, z własnością lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego będzie mogło być związane wyłącznie prawo własności gruntu.