Pączek: zwykłe ciastko na co dzień, dzisiaj nabiera szczególnego znaczenia i …smaku. Wszak w żaden inny dzień roku nie pochłaniamy ich takiej ilości, jak w Tłusty Czwartek.

Tczewski piekarz z dziada i ojca - Józef Wąs, który o pączkach (i nie tylko) wie wszystko, zdradził nam co nieco o tych smakołykach, niosących ze sobą nie tylko kalorie, ale też przyjemność dla podniebienia i uśmiech.

- Kto by się przejmował kaloriami w taki dzień jak Tłusty Czwartek, wszak po to one są takie smaczne, słodkie i tuczące, by w następujący czas postu było co zrzucać z naszych kilogramów - śmieje się pan Józef. - Generalnie przepisów na pączki każdy pewnie zna mnóstwo, a ja mogę powiedzieć, że koneserów tego przysmaku, niezależnie od pory roku, dnia i wieku, nigdy nie zabraknie. Tym bardziej, że obecnie możemy sprostać wymaganiom każdego z klientów, bo i smaków nadzienia jest sporo od marmolady, konfitury czy dżemu, po owoce, budyń, karmel, czekoladę, a nawet tzw. ajerkoniak.

Oczywiście tak znakomity specjalista jak J. Wąs ma swój przepis, a jego pączki szybko znikają ze sklepów (tak jak i pozostałe wypieki od klasycznego chleba, bułek po ciasta i ciastka). Nam zdradził to, o czym może niewiele osób wie, na przykład - by pączek podczas smażenia wchłaniał mniej tłuszczu, warto dodać do ciasta odrobinę spirytusu!

Choć receptur jest wiele, klasyczny przepis na pączki zawiera na liście składników: mąkę, żółtka, masło, mleko drożdże i cukier. Ciasto na pączki jest klasycznym ciastem drożdżowym. Drożdżowy zaczyn miesza się z mąką, cukrem, mlekiem, masłem i jajkami, wyrabia elastyczne ciasto, które potem musi wyrosnąć w ciepłym miejscu. i dopiero wtedy możemy je smażyć w głębokim oleju. Te smaczne kulki smaży się także na smalcu. A nadzienie? Cóż, nigdy nie dojedziemy w tym zakresie do porozumienia, choć są zwolennicy teorii, że pączek jest prawdziwy wyłącznie z nadzieniem z konfitury różanej.

Nasz znany piekarz podkreśla jeszcze jedną rzecz - pączki, tak jak i inne wypieki, muszą być „uczciwe”. A co to znaczy? Chleby muszą być na prawdziwym zakwasie, a nie na „chemicznych wynalazkach”, tort i kremy do muszą być z prawdziwego masła, a pączki muszą być smażone na świeżym oleju - na dodatek, by były smaczne: ani za długo, bo będą przypalone i suche w środku, ani za krótko, bo środek ciastka będzie surowy.

Co jeszcze powinny mieć tradycyjne, uczciwe pączki?

- Powinny mieć wokół jasną otoczkę, bo to świadczy o smażeniu ich na świeżym tłuszczu - podkreśla Józef Wąs. - Zamiast posypki cukrem pudrem, powinien on mieć prawdziwy lukier a często też i kandyzowane skórki pomarańczy, choć to akurat nie każdy z klientów lubi. Kiedy są najlepsze? Gdy są najświeższe, a najlepiej lekko ciepłe. Takie właśnie przygotowujemy dla naszych smakoszy, a to co najbardziej cieszy, to zarówno stali, jak i nowi klienci, którym najbardziej smakują wypieki naszej piekarni.

Pan Józef dodaje, że dobre wypieki, zrobione uczciwie bez chemii, sztucznych spulchniaczy, mrożonego ciasta o wielomiesięcznych datach przydatności, zawsze będzie droższe od tych innych. Ale tak jest w przypadku wyboru czegoś, co jest zdrowe i zgodne z tradycyjną recepturą. Czyli taką sprzed kilkudziesięciu laty, gdy żadnych wynalazków chemicznych nie było, za to było smacznie i zdrowo!

A dlaczego właściwie ten cały raban z jedzeniem pączków właśnie dzisiaj? Ano dlatego, że wprawdzie niemal każdy z nas przyzna, że choć przesądny nie jest, to jednak trudno jest znaleźć kogoś, kto dziś nie zje choćby jednego… no może dwóch, trzech, czterech pączków. Tradycja (a może przesąd) nakazuje, by koniecznie tego smakołyka w Tłusty Czwartek kosztować, bo jeśli nie zje się ani jednego, będzie się skazanym na niepowodzenia w przyszłości!

Tradycja jedzenia pączków na słodko pojawiła się w Polsce w XVI wieku. Dawniej przygotowując te słodkie drożdżowe ciastka do środka niektórych wkładano orzechy i migdały. Osoba, która trafiła a na taką niespodziankę, cieszyła się szczęściem przez całe życie.
W naszej tradycji Tłusty Czwartek to zawsze ostatni czwartek przed Wielkim Postem. Ponieważ Wielkanoc jest świętem ruchomym, więc i Tłusty Czwartek wypada co roku w nieco innym terminie, niemniej zawsze jest to czwartek!
Dzień ten był kiedyś początkiem Tłustego Tygodnia - czasu wielkiego obżarstwa. Należało najeść się do syta i „wybawić” (stąd bale karnawałowe) przed następującymi 40 dniami postu.

W zakresie „wielkiego obżarstwa” pozwalano sobie na ogromne ilości tłustych mięs, kapustę ze skwarkami, słoninę. Dlatego też ostatnie dni karnawału nazywano wtedy mięsopustem, zapustem lub ostatkami. A w poście - cóż wstrzemięźliwość od wszelkich uciech i pożywienia. Należy jeść tyle, by z głodu nie umrzeć.

Zatem do dzieła, byle pączki były pyszne, i jak mówi pan Józef Wąs: uczciwe, bo tylko takie dają największą przyjemność dla podniebienia, a dla naszego ciała potrzebne kalorie czyli tłuszczyk, którego będziemy się w poście spokojnie pozbywać…