Tak konserwator zabytków widzi muzeum na Moście Tczewskim

Tcz.pl
Wt.Wtorek, 24.11.2020, 16:04
19
2409

Most Tczewski (fot. tcz.pl)

Tak konserwator zabytków widzi muzeum na Moście Tczewskim

Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków opracował wstępną koncepcję zagospodarowania przyczółka na moście w Tczewie. Jego zagospodarowaniem zainteresowane jest Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. O odbudowę mostu i utworzenie w nim muzeum walczy Społeczny Komitet Odbudowy Mostu Tczewskiego oraz społecznicy i dziennikarze zrzeszeni w ramach akcji #MostTczewskiJakWesterplatte.

We wrześniu br. minęło dokładnie 81 lat od zniszczenia przyczółka - teraz udało się go odbudować. W środku czeka olbrzymia powierzchnia, która może w przyszłości posłużyć na cele muzealne i wystawowe. Na razie udało się zrekonstruować jedynie dolną część obiektu - podczas ostatniego etapu odbudowy mostu ma zostać odbudowany neogotycki portal wjazdowy, który stał tu przed laty. W środku już wybudowanego przyczółka czekają trzy kondygnacje o łącznej powierzchni ponad 2 tys. m. kw., wyposażone w cztery klatki schodowe. Jest także miejsce na windy. Przestrzeń jest bardzo duża - i pozostawia wielkie pole do aranżacji.

- Zachodni przyczółek mostu drogowego w Tczewie został obecnie wykonany jako trzykondygnacyjna budowla żelbetowa, o wysokości każdej z kondygnacji około 4 m, i ogólnej powierzchni ok. 2100 m2, z 4 klatkami schodowymi i szybem windowym. Daje możliwość łatwej adaptacji do celów wystawienniczych - mówi Igor Strzok, PWKZ. - W przypadku dalszej, pełnej lub częściowej, odbudowy zachodniego portyku mostu, dodatkowe powierzchnie, także doświetlone światłem naturalnym, mogą zostać dodane do istniejących obecnie.

Program ekspozycji:

- Historia konstrukcji mostowych

- pierwsze historyczne mosty i ich znaczenie strategiczne (most pontonowy przez Hellespont w czasie wyprawy Kserksesa na Grecję, most na Dunaju w czasie wyprawy Trajana, polski
"prefabrykowany" most pontonowy przez Wisłę w 1410 roku
- mosty ufortyfikowane od średniowiecza do XIX wieku
- pierwsze mosty stalowe (Anglia, USA, Niemcy) dla linii kolejowych, nowe technologie produkcji stali, rozwój myśli inżynierskiej
- strategiczna rola kolei od połowy XIX w - doświadczenia wojny 1870 roku
- obrona strategicznych linii kolejowych XIX-XX w i pociągi pancerne
- operacje wojskowe wokół zdobywania mostów w czasie II WŚ
- wojskowe mosty prefabrykowane z okresu II WŚ oraz zestawy do forsowania przeszkód wodnych
- współczesność: architektura mostów przełomu XX i XXI wieku. Nowe technologie i materiały

- Dzieje mostów tczewskich

- geneza przeprawy mostowej w Tczewie
- projekt na tle współczesnej sztuki inżynierskiej (głównie angielskiej i amerykańskiej)
- przemiany mostów tczewskich na przełomie XIX-XX w
- przygotowania i akcja bojowa Wehrmachtu oraz obrona i wysadzenie mostu 01.09.1939 r
- represje niemieckie wobec Polaków z Szymankowa

- dalsze losy mostu w latach 1939-1958
- obecna przebudowa

Przęsło ESTB zdaniem PWKZ powinno być eksponowane w pobliżu mostu, optymalnie równolegle do mostu kolejowego, na wschodnim brzegu Wisły, z wejściem na nie z wału przeciwpowodziowego. Stanowiłoby zalążek skansenu konstrukcji inżynierskich, mostowych i kolejowych pomiędzy stacją Szymankowo a Tczewem.

Dodajmy, że odbudowa mostu ciągnie się od lat. Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków ponad rok temu wstrzymał prace na moście, sprzeciwiając się demontażowi przęsła ESTB, które zostało zamontowane w latach 50-tych ub. wieku, by tymczasowo zapewnić przejezdność. Wcześniejsza konserwator zgodziła się na demontaż ESTB i starostwo miało prawomocną decyzję na odbudowę mostu w XIX-wiecznym kształcie. Jej następca zakwestionował tę decyzję, wstrzymując się toczącą się budowę. Jego zdaniem demontowana powojenna konstrukcja to "unikatowe i prawdopodobnie jedyne zachowane w Europie przęsła mostowe tego typu (w ciągu kilkunastu godzin społecznikom udało się odnaleźć inne przęsło ESTB na Podlasiu, ale to nie przekonało konserwatora). Wstrzymanie prac przez konserwatora sprawiło, że nie udało się zrealizować całości prac zaplanowanych w ostatnim etapie. Ostatnio Politechnika Gdańska przedstawiła wyniki ekspertyzy dotyczącej stanu przęsła ESTB, z powodu którego ponad rok temu Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków wstrzymał prace związane z odbudową Mostu Tczewskiego. Zdaniem ekspertów przęsło jest w fatalnym stanie - jest silnie skorodowane i jego demontaż w całości byłby niebezpieczny. Teraz wszystko zależy od decyzji konserwatora.

Czarne chmury wciąż wiszą też nad dalszym finansowaniem odbudowy Mostu Tczewskiego. Resort infrastruktury nie rozliczył dotąd dotacji na wstrzymany przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków poprzedni etap robót. Nadal też nie wiadomo, czy będą kolejne środki na odbudowę tego cennego zabytku - i czy przejmie go skarb państwa.

Przypomnijmy, jesienią 2019 r. tczewscy społecznicy i dziennikarze zainicjowali akcję #MostTczewskiJakWesterplatte . To apel do władz Polski, aby Most Tczewski potraktować w sposób specjalny, skoro istniejące przepisy nie są w stanie zapewnić efektywnego dokończenia odbudowy tego obiektu. Zaproponowali zastosowanie specustawy, dzięki której Most Tczewski mógłby zostać przejęty przez Skarb Państwa, w przyczółku mostu mogłaby powstać filia Muzeum II Wojny Światowej. Do tej pory na odbudowę wydano już ponad 70 mln zł, przy czym potrzeba jeszcze 200 mln zł, aby tę inwestycję dokończyć.

Pełna lista poparcia dostępna jest na specjalnej playliście tutaj: https://www.youtube.com/playlist?list=PLr4oXdEXhSIQm12lUL_hKTtukYgOx9Ll1