Rozmowa z Józefem Sarnowskim, członkiem Zarządu Województwa Pomorskiego.

- W ostatnich tygodniach w wielu miejscowościach naszego regionu obchodzono doroczne Święta Plonów. To jednak czas nie tylko dziękczynienia i zabawy, ale i wielu ważnych inwestycji.

- Józef Sarnowski, członek zarządu Województwa Pomorskiego - Tak to prawda. Rolnictwo to strategiczna gałąź naszej gospodarki. Pomorscy rolnicy obawiają się kolejnego kryzysu. Mimo zapowiedzi ministra rolnictwa magazyny zbożowe nadal nie są opróżnione. A ceny zbóż i rzepaku drastycznie niskie, poniżej kosztów produkcji. Rozmawialiśmy z marszałkiem Mieczysławem Strukiem z pomorskimi rolnikami. Wielu rolników nie sprzedało jeszcze ubiegłorocznych zbiorów. Ponoszą za to coraz większe koszty przechowywania zbóż. Podkreślają, że  mają też wiele obawach związanych z wejściem w życie nowego systemu dopłat obszarowych i funkcjonowaniem tzw. ekoschematów wysokości dopłat dla rolników. Boją się, że wpływy na konta będą niższe niż obiecują im politycy partii rządzącej. Mając na uwadze sytuację i narastające problemy rolnicy nie wykluczają jesiennych protestów.

- Czy dlatego w trakcie wojewódzkich dożynek w Szemudzie obradowała Pomorska Rada Rolnictwa?

- Dokładnie tak. Bezpieczeństwo żywnościowe mieszkańców regionu, straty spowodowane tegoroczną suszą i sytuacja dotycząca ukraińskiego zboża oraz innych produktów spożywczych - te tematy zdominowały posiedzenie Pomorskiej Rady Rolnictwa. Wobec sytuacji związanej z nadmiernym importem surowców z Ukrainy, brakiem adekwatnej pomocy ze strony rządowej, narażaniem obywateli na niebezpieczeństwo związane ze spożywaniem surowców i produktów, które nie spełniają norm europejskich, wzbudzaniem społecznych napięć, wezwaliśmy agendy rządowe do zaprzestania propagandy mającej na celu ukrycie tragicznej sytuacji w polskim rolnictwie.

- Poza podejmowanymi próbami na rzecz rolnictwa Pan marszałek obecny jest także w miejscach, gdzie już rozdzielane są środki unijne dotyczące ważnych dla naszego regionu inwestycji.

- Pierwsze takie spotkanie odbyło się 13 września w Dzierzgoniu, gdzie podpisaliśmy pierwsze umowy związane ze Zintegrowanymi Porozumieniami Terytorialnymi dla Obszaru Funkcjonalnego Wschodniego Powiśla (gminy powiatów sztumskiego i kwidzyńskiego - Dzierzgoń, Stary targ, Stary Dzierzgoń, Gardeja, Prabuty, Ryjewo). To specjalny instrument służący wsparciu konkretnych obszarów województwa pomorskiego. Dzięki niemu strategiczne projekty będą mogły liczyć na preferencje w konkursach o dofinansowanie ze środków unijnych. Warto podkreślić, że ZPT są autorskim pomysłem wypracowanym na Pomorzu. Ich istotą jest partnerskie działanie, tzn. wspólne uzgadnianie, a następnie realizacja przedsięwzięć o znaczeniu regionalnym i ponadlokalnym, które poprawią jakość życia mieszkańców naszego regionu. Projekty te powinny się wpisywać w cele strategii rozwoju województwa oraz strategii terytorialnej danego partnerstwa.

To program Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027, którego budżet wynosi blisko 1,8 mld euro. W ramach ZPT dla Wschodniego Powiśla, obejmującego powiaty kwidzyński i sztumski, wynegocjowany został pakiet kluczowych dla tego obszaru przedsięwzięć, m.in. termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, utworzenia miejskiego ogrodu deszczowego w Prabutach, wsparcia stacji uzdatniania wody w Gardei i Starym Dzierzgoniu. Chodzi także o rozbudowę biokompostowni w Dzierzgoniu, modernizację Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Starym Targu czy modernizację Dzierzgońskiego Ośrodka Kultury. Łączna wartość dofinansowania ze środków FEP 2021-2027 to blisko 47 mln zł.

- Podobne Porozumienie podpisano także dla Żuław.

- Zgadza się. W przypadku Żuław w ramach ZPT znalazło się sześć pakietów przedsięwzięć, dotyczących m.in. termomodernizacji budynków użyteczności publicznej w gminie Ostaszewo, Sztutowo i Lichnowy, zagospodarowania wód opadowych i budowy błękitno-zielonej infrastruktury w gminie Nowy Dwór Gdański i Lichnowy, rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym dzięki punktom selektywnego zbierania odpadów w gminie Nowy Dwór Gdański, Nowy Staw, Miłoradz, Ostaszewo, Stare Pole oraz dzięki zagospodarowaniu Mierzei Wiślanej w innowacyjne kosze uliczne. Dotyczą one ponadto budowy dróg rowerowych w ramach węzła integracyjnego Nowy Dwór Gdański, a także modernizacji Malborskiego Centrum Kultury i Edukacji oraz budynku przeznaczonego na Centrum Historyczno-Kulturalne w Trzcinisku w gminie Cedry Wielkie. Łączna wartość tych przedsięwzięć to blisko 33 mln zł, a wartość ich potencjalnego dofinansowania ze środków FEP 2021-2027 to około 28 mln zł.

- To znaczące środki, które trafią na Pomorze i co jest bardzo obiecujące, samorządy już są przygotowane do ich zagospodarowania.

- To dla mnie olbrzymia satysfakcja, bo pokazuje aktywność i przedsiębiorczość samorządów. Sam jestem samorządowcem i wiem z jakimi problemami muszą borykać się gminy i powiaty i jak ważnym dla nas wszystkich jest wsparcie środków unijnych.

- Na duże pieniądze czekamy, a tymczasem Urząd Marszałkowski wspiera samorządy mniejszymi środkami, jak choćby na drogi gruntowe.

- To ważny projekt, szczególnie w gminach wiejskich. Chodzi o dofinansowanie modernizacji dojazdów do pól. Tak jak inne drogi i te powinny być dobrej jakości i zapewniać bezpieczny przejazd. Dzięki wsparciu ze środków budżetu województwa pomorskiego kolejne kilometry takich dróg zostaną zmodernizowane. Wsparcie o wartości ponad miliona złotych otrzymało kolejnych osiem gmin - Stegna, Nowy Dwór Gdański, Pelplin, Starogard Gdański, Sztum, Stary Targ, Dzierzgoń oraz Kwidzyn. W tym roku łączna kwota dofinansowania dla 68 gmin to ponad 8 mln zł. Warto też dodać, że już od 10 lat samorząd województwa pomorskiego przekazuje gminom z całego regionu środki finansowe na modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych.

- No to wcale nie takie małe środki, jak się wydaje. W okresie inflacji każda złotówka jest ceniona przez samorządy. Jest Pan radnym sejmiku i członkiem zarządu z Powiśla, zatem chyba sporą dla Pana satysfakcją są zmiany w połączeniach kolejowych.

- Oj tak. O to wielokrotnie od lat apelowali moi wyborcy, szczególnie od Malborka, przez Sztum, Kwidzyn, do Gardei. Po pięciu latach udało się w końcu przeprowadzić modernizację linii kolejowej 207 i pociągi pomiędzy Kwidzynem a Grudziądzem mogą wreszcie wyjechać na tory. Modernizacja linii kolejowej 207 prowadzona była przez Polskie Linie Kolejowe na odcinku Malbork - Kwidzyn-Gardeja i dalej do Grudziądza, a dzięki temu będzie można było uruchomić bezpośrednie połączenie z Katowicami, przez Płock i łódź. Całkowita wartość projektu to ponad 267 mln zł. Z tego ok. 180 mln stanowiło unijne dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. Rozkład pociągów został tak ułożony, aby zapewnić sprawny i szybki dojazd do szkół czy zakładów pracy, ale również dobre przesiadki w Malborku na pociągi w kierunku Trójmiasta.

- Wiem, że jest Pan orędownikiem Rodzinnych Ogródków Działkowych (ROD). Czy tu też jakieś zmiany się szykują.

- Ogrody działkowe to zielone enklawy, płuca miast. Nabiera to dużego znaczenia zwłaszcza teraz, w czasie zmian klimatycznych. Takie miejsca są szczególnie cenne, bo dzięki nim poprawia się jakość powietrza. ROD-y stały się też bardzo popularne podczas pandemii. To był trudny czas i dla wielu osób działki były praktycznie jedyną możliwością odpoczynku poza domem. Poza tym kontakt z naturą i praca w ogrodzie obniżają stres. Z pewnością własne owoce i warzywa to również skarb w dzisiejszych czasach. Pamiętajmy, że działkowcy to często seniorzy i dla nich własny ogródek, własne uprawy czy kwiaty to całe życie. Dlatego ogrody działkowe, to korzyści społeczne i edukacyjne. Ale działkowcy, tak jak wszyscy borykają się z wieloma problemami. I na to trzeba zwrócić uwagę. Dlatego samorząd województwa podejmie i w tej kwestii ważne działania. Przygotowaliśmy specjalny program "Pomorskie dla działkowców". Środki finansowe z tego programu będzie można przeznaczyć m.in. na budowę lub rozbudowę ogrodowej infrastruktury. Mogą to być alejki, parkingi, oświetlenie oraz świetlice ogrodowe. Wsparcie będzie można również przeznaczyć na rewitalizację istniejących na terenie ogrodów terenów zielonych, alei drzew czy oczek wodnych i stawów. Szczegółowe zasady programu zostaną przyjęte przez Zarząd Województwa Pomorskiego i będą ogłoszone na początku 2024 r.

-Dziękuję za rozmowę.