Dzisiaj Fabryka Sztuk jest miejscem, które bardzo dobrze kojarzy się tczewianom - wystawy, eventy, warsztaty dla dzieci. Tylko najstarsi mieszkańcy Tczewa mają złe wspomnienia z tego miejsca - 84 lata temu znajdował się tu punkt selekcji, skąd niemieccy naziści wywozili Polaków do obozu przejściowego na zamku w Gniewie. Stamtąd wielu zostało wywiezionych na przymusowe "roboty" do Rzeszy. Część już nie wróciła. Jeszcze inni trafili do Lasu Szpęgawskiego. Na zawsze.

1 listopada 1939 r. był dla wielu tczewian dniem, który zapamiętali do końca życia - niemiecki okupant zarządził wtedy masowe wysiedlania. Do drzwi Polaków od wczesnych godzin porannych pukały 4-osobowe zespoły - dwóch mundurowych i dwóch cywilnych wysłanników SS. W ciągu 10 minut trzeba było opuścić swoje mieszkanie. Całą kolumnę wysiedlonych tczewskich rodzin poprowadzono do fabryki Arkona - dzisiejszej Fabryki Sztuk, gdzie na dziedzińcu kłębiły się już tłumy tczewian. Stamtąd ciężarówki masowo wywoziły ludność na zamek w Gniewie, gdzie hitlerowcy naprędce urządzili obóz przejściowy.


Koszmarem był nie tylko sam obóz, ale i tczewska droga do Arkony:



Przez obóz przejściowy w Gniewie mogło przewinąć się nawet 2 tysiące osób.