11°C
1014 hPa
90%
5 km/h
TOP
Tczew
Historia Tczewa to dzieje od grodu Sambora, przez czasy krzyżackie i zabory, aż po dramat II wojny światowej i współczesny rozwój miasta. To miejsce o bogatej historii i wyjątkowej tożsamości.
Tereny dzisiejszego Tczewa były zasiedlone już w epoce kamienia. Znaleziska archeologiczne z okolic potwierdzają obecność osadnictwa od epoki brązu.
Pierwsza pisemna wzmianka o Tczewie (wówczas Trsow) pochodzi z 1198 roku i pojawia się w dokumencie księcia Grzymisława, który nadał osadę cystersom z Oliwy (Encyklopedia PWN).
W 1260 roku książę Sambor II, syn Świętopełka, nadał Tczewowi prawa miejskie na prawie lubeckim. Dzięki temu Tczew stał się jednym z najstarszych miast Pomorza Gdańskiego.
Sambor II ufundował klasztor dominikanów i wybudował zamek obronny. W tym czasie powstała również kolegiata pw. św. Krzyża - dzisiejsza fara, która do dziś góruje nad panoramą miasta.
W 1308 roku Tczew zajęli Krzyżacy. Miasto utraciło część przywilejów, a zamek Sambora został rozebrany. Cegły posłużyły do budowy zamku w Malborku. Tczew nadal pełnił funkcję portu rzecznego - Wisłą spławiano drewno, zboże i sól.
W 1410 roku Tczew zdobyły wojska Władysława Jagiełły, lecz na krótko - po pokoju toruńskim miasto wróciło do zakonu. Dopiero II pokój toruński (1466) ostatecznie przyłączył Tczew do Polski. Miasto znalazło się w granicach Prus Królewskich i rozwijało się jako ośrodek handlu i rzemiosła.
W XVI wieku Tczew przeżywał rozkwit. Rozwinęły się cechy rzemieślnicze - działały m.in. cechy piekarzy, szewców i kowali.
W XVII wieku rozwój przerwały wojny polsko-szwedzkie. W 1627 roku w pobliżu miasta doszło do bitwy pod Tczewem, w której wojska hetmana Stanisława Koniecpolskiego starły się ze Szwedami. Walki i pożary zniszczyły znaczną część zabudowy.
Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Tczew znalazł się w granicach Prus. Germanizacja dotknęła szkoły i administrację, ale XIX wiek przyniósł też rozwój gospodarczy.
W 1852 roku otwarto linię kolejową Gdańsk-Bydgoszcz, czyniąc z Tczewa ważny węzeł komunikacyjny.
W 1857 roku oddano do użytku most przez Wisłę - wówczas jeden z najdłuższych mostów żelaznych w Europie (837 m) (Muzeum Wisły).
Na mocy traktatu wersalskiego Tczew wrócił do Polski. W styczniu 1920 roku do miasta wkroczyły oddziały generała Józefa Hallera.
W okresie międzywojennym Tczew rozwijał się jako ośrodek kolejowy i portowy. Powstały warsztaty kolejowe i szkoły średnie.
1 września 1939 r., godz. 4:34 - niemieckie samoloty zbombardowały mosty w Tczewie. Polscy saperzy wysadzili przęsła, aby powstrzymać Wehrmacht. Wydarzenie to bywa określane jako pierwszy akt II wojny światowej (IPN).
Podczas okupacji wielu mieszkańców zostało zamordowanych, wysiedlonych lub wywiezionych na roboty przymusowe.
Po 1945 roku Tczew został odbudowany. Rozwinął się przemysł (Mostostal, ZREMB, zakłady Celma), powstały nowe osiedla mieszkaniowe.
W 1984 roku otwarto Muzeum Wisły - jedyne w Polsce muzeum poświęcone w całości rzece i jej historii.
Dziś Tczew liczy ok. 60 tys. mieszkańców i jest stolicą Kociewia. Miasto słynie z zabytków, kultury i położenia nad Wisłą.
Herb Tczewa przedstawia czerwonego gryfa z mieczem, symbol Pomorza. Flaga miasta jest biało-czerwona z godłem.
Historia Tczewa to opowieść o mieście, które od średniowiecznego grodu Sambora, przez czasy krzyżackie i zabory, aż po tragiczne wydarzenia II wojny światowej i współczesny rozwój, zawsze było ważnym punktem na mapie Pomorza.
Początki osadnictwa
Tereny dzisiejszego Tczewa były zasiedlone już w epoce kamienia. Znaleziska archeologiczne z okolic potwierdzają obecność osadnictwa od epoki brązu.
Pierwsza pisemna wzmianka o Tczewie (wówczas Trsow) pochodzi z 1198 roku i pojawia się w dokumencie księcia Grzymisława, który nadał osadę cystersom z Oliwy (Encyklopedia PWN).
Ciekawostka
Nazwa "Trsow" ma prawdopodobnie słowiańskie pochodzenie i oznacza miejsce zarośnięte trzciną lub trawą - co pasuje do nadrzecznych terenów nad Wisłą.
Sambor II i nadanie praw miejskich
W 1260 roku książę Sambor II, syn Świętopełka, nadał Tczewowi prawa miejskie na prawie lubeckim. Dzięki temu Tczew stał się jednym z najstarszych miast Pomorza Gdańskiego.
Sambor II ufundował klasztor dominikanów i wybudował zamek obronny. W tym czasie powstała również kolegiata pw. św. Krzyża - dzisiejsza fara, która do dziś góruje nad panoramą miasta.
Ciekawostka
Sambor II był fundatorem wielu miast w regionie, ale Tczew uważał za swoją główną siedzibę. Legenda głosi, że książę był tak przywiązany do miasta, iż chciał być pochowany właśnie tutaj.
Tczew pod panowaniem Krzyżaków
W 1308 roku Tczew zajęli Krzyżacy. Miasto utraciło część przywilejów, a zamek Sambora został rozebrany. Cegły posłużyły do budowy zamku w Malborku. Tczew nadal pełnił funkcję portu rzecznego - Wisłą spławiano drewno, zboże i sól.
Powrót do Polski
W 1410 roku Tczew zdobyły wojska Władysława Jagiełły, lecz na krótko - po pokoju toruńskim miasto wróciło do zakonu. Dopiero II pokój toruński (1466) ostatecznie przyłączył Tczew do Polski. Miasto znalazło się w granicach Prus Królewskich i rozwijało się jako ośrodek handlu i rzemiosła.
Ciekawostka
W XV wieku Tczew był członkiem Związku Pruskiego, organizacji miast i szlachty, która wystąpiła przeciwko Krzyżakom i przyczyniła się do wojny trzynastoletniej.
Złoty wiek i wojny XVII wieku
W XVI wieku Tczew przeżywał rozkwit. Rozwinęły się cechy rzemieślnicze - działały m.in. cechy piekarzy, szewców i kowali.
W XVII wieku rozwój przerwały wojny polsko-szwedzkie. W 1627 roku w pobliżu miasta doszło do bitwy pod Tczewem, w której wojska hetmana Stanisława Koniecpolskiego starły się ze Szwedami. Walki i pożary zniszczyły znaczną część zabudowy.
Ciekawostka
Tczew był jednym z miast, w których na pewien czas stacjonował król Jan III Sobieski podczas podróży na północne rubieże Rzeczypospolitej.
Zabory i rozwój XIX wieku
Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Tczew znalazł się w granicach Prus. Germanizacja dotknęła szkoły i administrację, ale XIX wiek przyniósł też rozwój gospodarczy.
W 1852 roku otwarto linię kolejową Gdańsk-Bydgoszcz, czyniąc z Tczewa ważny węzeł komunikacyjny.
W 1857 roku oddano do użytku most przez Wisłę - wówczas jeden z najdłuższych mostów żelaznych w Europie (837 m) (Muzeum Wisły).
Ciekawostka
Most tczewski uważany był za "ósmą potęgę świata techniki". Jego wieżyczki przypominały zamkowe baszty i stanowiły inspirację dla wielu inżynierów epoki.
Powrót do Polski w 1920 roku
Na mocy traktatu wersalskiego Tczew wrócił do Polski. W styczniu 1920 roku do miasta wkroczyły oddziały generała Józefa Hallera.
W okresie międzywojennym Tczew rozwijał się jako ośrodek kolejowy i portowy. Powstały warsztaty kolejowe i szkoły średnie.
Wrzesień 1939 - początek II wojny światowej
1 września 1939 r., godz. 4:34 - niemieckie samoloty zbombardowały mosty w Tczewie. Polscy saperzy wysadzili przęsła, aby powstrzymać Wehrmacht. Wydarzenie to bywa określane jako pierwszy akt II wojny światowej (IPN).
Podczas okupacji wielu mieszkańców zostało zamordowanych, wysiedlonych lub wywiezionych na roboty przymusowe.
Powojenny rozwój
Po 1945 roku Tczew został odbudowany. Rozwinął się przemysł (Mostostal, ZREMB, zakłady Celma), powstały nowe osiedla mieszkaniowe.
W 1984 roku otwarto Muzeum Wisły - jedyne w Polsce muzeum poświęcone w całości rzece i jej historii.
Tczew współcześnie
Dziś Tczew liczy ok. 60 tys. mieszkańców i jest stolicą Kociewia. Miasto słynie z zabytków, kultury i położenia nad Wisłą.
Tczewskie instytucje kultury
Słynni mieszkańcy
Herb i symbole miasta
Herb Tczewa przedstawia czerwonego gryfa z mieczem, symbol Pomorza. Flaga miasta jest biało-czerwona z godłem.
Podsumowanie
Historia Tczewa to opowieść o mieście, które od średniowiecznego grodu Sambora, przez czasy krzyżackie i zabory, aż po tragiczne wydarzenia II wojny światowej i współczesny rozwój, zawsze było ważnym punktem na mapie Pomorza.
Jeśli zauważyłeś/aś błąd w artykule, prosimy o kontakt. Twoja pomoc jest dla nas bardzo cenna i pozwala nam utrzymywać wysoką jakość treści.
Jesteśmy otwarci na Twoje pomysły! Chcesz podzielić się ważną informacją, napisać o ciekawym wydarzeniu, które miało miejsce w Twojej okolicy, czy po prostu wyrazić swoją opinię na jakiś temat? Zapraszamy Cię do tworzenia treści razem z nami. Wyślij swój tekst, zdjęcia lub wideo poprzez formularz, a my opublikujemy je na naszej stronie. Pokaż, co jest ważne dla Ciebie i Twojej społeczności!
Pamiętaj, że każdy głos ma znaczenie.
