W związku z licznymi wątpliwościami odnośnie tego, kto jest sprawcą szkód powstałych na Bulwarze Nadwiślańskim, skontaktowaliśmy się Anną Peichert - specjalistą do spraw waloryzacji i ochrony obszarów przyrodniczych. Poprosiliśmy ją by rozstrzygnęła, czy sprawcą jest człowiek, bóbr, a może inne zwierzę. Tuż po zapoznaniu się z opublikowanymi przez nas w artykule pt. Bobry próbują ścinać nadwiślańskie drzewa zdjęciami, specjalistka udała się na miejsce zdarzenia. Poniżej prezentujemy wyniki jej badań.

Od późnej wiosny do wczesnej jesieni podstawowe pożywienie bobra to roślinność zielna. Jesienią, kiedy jej zaczyna brakować, zaczynają one wybierać krzewy i drzewa liściaste. Bobry nie zjadają jednak drewna, ale korę, liście, młode pędy, cienkie gałązki i łyko.

Bobry nie zapadają w sen zimowy. Zachowują dobowy cykl aktywności i po pokarm zwykle wybierają się nocą. Znalezione gałązki wciągają do nory, gdzie się posilają. Niestety ostatnie wezbranie wód Wisły uniemożliwiły zachowanie dotychczasowego źródła pokarmu.

W skład zimowego pożywienia spośród wszystkich gatunków drzew największy odsetek stanowią wierzby, potem brzozy. Ostatnio - z powodu ich braku (zalania roślinności nadrzecznej) - zadowoliły się lipą drobnolistną na bulwarze. W tym przypadku dwa drzewa zostały poważnie zniszczone w wyniku wyciągania łyka spomiędzy kory a drewna, a pięć z nich zniszczonych tylko lekko. Pozostawiły na nich wyraźne ślady pazurów lub delikatne nadgryzienia zębami.

W przypadku tak dużej rzeki jak Wisła, bobry nie mają możliwości tworzenia budowli hydrotechnicznych i zmieniania cieku. Nie ma więc szansy na zmianę charakteru rzeki czy wpływu na retencję czy parametry fizykochemiczne wody. Zamiast żeremi, wiślane bobry tworzą nory z wejściem od strony rzeki (poziomo) oraz otworami wentylacyjnymi wychodzącymi poza korytem rzeki (pionowo). W latach 2013 - 2018 na odcinku ok. 400 m na północ od mostu knybawskiego, duża rodzina bobrów zbudowała tak rozległą sieć nor, ze przejście małego odcinka ścieżką wzdłuż Wisły groziło uszkodzeniem kończyn w przypadku wpadnięcia w jedną z nich. W norach bobry głównie śpią lub odpoczywają. Ich aktywność jest głównie nocna, a jej szczyt przypada na godziny 22:00 - 23:00. Bóbr jest zwierzęciem silnie terytorialnym.


Prowadzony przeze mnie monitoring bobra na lewobrzeżnym odcinku Wisły pomiędzy mostami podczas ostatnich 10 lat wykazał, że najbardziej drastyczne zmiany siedlisk występowały po największych wezbraniach wód - zawsze wtedy, gdy zalewane były łąki i pola uprawne pomiędzy ujściem Strugi Subkowskiej a wyżej położonymi terenami Knybawy. Najdalszy odcinek przemieszczania się jednej rodziny składającej się z 7 osobników nastąpił w 2021 roku - z okolic mostu w Knybawie na odcinek przy ul. Nadbrzeżnej (pomiędzy przystanią harcerską a początkiem ul. Nadrzeżnej). W ubiegłym roku ta sama rodzina przeniosła się na odcinek na południe za mostkiem nad Subkowska Strugą. Gdzie stacjonuje obecnie - z przyczyn oczywistych nie ujawniamy. Zwykle na stanowisku żyje jedna rodzina, w skład której wchodzą rodzice i maksimum dwa pokolenia potomstwa - w sumie do 4-10 osobników. Terytorium pojedynczej rodziny obejmuje zwykle od 1 do 4 km długości rzeki czyli na odcinku pomiędzy mostami jest miejsce tylko dla jednej z nich.

Pamiętajmy jednak, że bobry żerują zwykle w pasie 20 metrów od brzegu cieku, ale podczas nocnych aktywności ruszają na badanie sąsiednich terenów - zdarza się to sporadycznie. W ciągu nocy potrafią przepłynąć dystans 20 kilometrów. W tym przypadku - zniszczeń drzew na bulwarze - obecna lokalizacja najbliższych nor wynosi ok. 500 m od obgryzionych lip. Jednakże obecny poziom wody w Wiśle spowodował zalanie większości roślinności nadrzecznej i wymusił na przedstawicielach tego gatunku poszukiwanie alternatywnych źródeł pokarmu.



W odpowiedzi na pytania internautów na temat wielkości bobra, kilka informacji: dorosły osobnik może ważyć nawet 29 kg i osiągać długość do 110 cm plus ogon (20 - 35 cm), więc wcale nie jest taki mały.

Na zdjęciach widać, jakie są możliwości ich zębów i pazurów. Przedstawiono na nich również jak duże są ich tropy w porównaniu do pudełka zapałek - szczególnie w przypadku tylnych kończyn. Natomiast przednie są chwytne, silne i masywne.

Bóbr ma najwyższy wśród gryzoni stosunek masy mózgu do masy ciała, co widać w zachowaniu i zdolności do logicznego działania.

W większości krajów Europy bóbr europejski podlega ochronie na podstawie dwóch aktów prawnych: Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk oraz Dyrektywy Siedliskowej.