Według danych CEEB (Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków), w Polsce w budynkach jednorodzinnych na wymianę czeka prawie 3 miliony kopciuchów. Do kiedy mieszkańcy poszczególnych województw mają czas na wymianę źródeł ogrzewania na te, które spełniają normy emisyjne? Jaka kara grozi za spóźnienie?


Główną przyczyną powstawania smogu W Polsce są pyły z kotłów i pieców na paliwa stałe (zasilanych drewnem, węglem). Problem nasila się szczególnie zimą, kiedy do ogrzewania stosowany jest złej jakości węgiel i jego pochodne, a nawet śmieci! Szacuje się, że zanieczyszczenia z sektora komunalno-bytowego są odpowiedzialne za ponad 80% emisji pyłów w skali kraju. I mimo, że w ciągu ostatnich 7 lat liczba kopciuchów w polskich domach spadła o prawie 850 tys. sztuk, problem smogu nie odpuszcza. Szacuje się, że tego typu piece są niemal w połowie odpowiedzialne za powstawanie smogu w naszym kraju!
Pamiętajmy, że smog ma negatywny wpływ nie tylko na środowisko, ale przede wszystkim na nasze zdrowie. Lista chorób wywołanych przez to zjawisko jest niestety bardzo długa... Według badań WHO zanieczyszczenia powietrza mogą nawet w 30% podwyższać ryzyko wystąpienia nowotworów.
Dlatego pomocą mają być uchwały antysmogowe, czyli regulacje prawne, mające na celu poprawę jakości powietrza. Jednak jak wynika z raportu "Domy jednorodzinne w Polsce. Źródła grzewcze, stan energetyczny, priorytety inwestycyjne" Polskiego Alarmu Smogowego, tylko 14% ankietowanych wie, do kiedy musi wymienić kotły niespełniające norm. Osoby, które po terminie nadal będą wykorzystywać kopciuchy mogą zapłacić nawet do 5 tys. zł kary.

Uchwały antysmogowe
Przypomnijmy - uchwały antysmogowe mogą przyjmować sejmiki wojewódzkie na podstawie zapisów z prawa ochrony środowiska. To właśnie uchwały antysmogowe dla poszczególnych miast i regionów odmiennie definiują obowiązkowy termin wymiany kotła o klasie niższej niż 3,4,czy 5, albo też wprowadzają obowiązek użycia tylko i wyłącznie urządzeń grzewczych z certyfikatem ekoprojektu (ecodesign).
Uchwały antysmogowe zazwyczaj nakładają na mieszkańców danego regionu (określone przez samorząd) obowiązki dotyczące użytkowanych źródeł ciepła i montażu instalacji grzewczych tylko w nowych budynkach.
Samorządy mogą też ustanawiać całkowity zakaz użytkowania najbardziej emisyjnych typów pieców i kotłów na paliwo stałe. Uchwały antysmogowe mogą wprowadzać także selektywny nakaz wykorzystania poszczególnych paliw, a zabronić korzystania z takich jak węgiel czy drewno.

Wymiana kopciuchów - kiedy?
Do końca 2021 r. czas na wymianę kopciucha miały województwa:
śląskie, podkarpackie.
Od 2022 roku w tych województwach obowiązuje zakaz stosowania pieców bez tabliczki znamionowej lub po prostu starszych niż 10 lat.
Do końca 2022 r. czas na wymianę kopciucha mają województwa:
małopolskie, mazowieckie, łódzkie.
Do 1 lipca 2023 r. czas na wymianę kopciucha ma województwo:
świętokrzyskie.
Do końca 2024 r. czas na wymianę kopciucha mają województwa:
kujawsko-pomorskie, lubelskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.
Ponadto w województwie dolnośląskim zakaz rozpalania w kopciuchu zacznie obowiązywać od 1 lipca 2024 roku. W województwie pomorskim zakaz ten wejdzie w życie 1 września 2024 roku.
Najwięcej czasu na wymianę starego pieca mają mieszkańcy województwa lubuskiego - muszą to zrobić do końca 2026 r.

Czym i za ile ogrzewać dom?
Na co zatem wymienić kopciucha, aby nie dokładać swojej cegiełki do powstawania smogu? Wiele osób zastanawia się czym ogrzewać dom, istotne są nie tylko koszty zakupu urządzenia, ale również jego dalsza eksploatacja.
Na rynku jest wiele dostępnych opcji: kotły olejowe, na węgiel, ekogroszek, pelet, drewno, ogrzewanie elektryczne czy gazowe.
- Najbardziej efektywnym, a tym samym najbardziej ekologicznym źródłem ciepła, jest pompa ciepła. - mówi Adam Krajewski z Vosti.
Pompy ciepła przetwarzają energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych, takich jak powietrze, grunt czy woda, na ciepło użytkowe. Ilość ciepła produkowana przez pompę jest kilkukrotnie większa niż ilość energii elektrycznej pobranej przez te urządzenia.
- Przy zasilaniu pompy ciepła z instalacji fotowoltaicznej produkującej prąd ze słońca, eksploatacja nie tylko nic nie kosztuje, ale jest również całkowicie bezemisyjna! To rozwiązanie znacznie bezpieczniejsze, tańsze oraz bardziej ekologiczne od kotłów gazowych, olejowych czy innych systemów elektrycznych. - dodaje ekspert Vosti.

Audyt energetyczny
Jak oszacować zapotrzebowania budynku na moc i ciepło do ogrzewania? Z pomocą przychodzi termin OZC (Obliczenie Zapotrzebowania Cieplnego budynku) to metoda obliczania ilości ciepła potrzebnej do ogrzewania budynku, a tym samym niezbędnej mocy grzewczej, ustalania klasy energetycznej budynku .
Najlepiej umówić się na spotkanie z profesjonalistą podczas, którego zostanie przeprowadzony taki audyt energetyczny! Po spotkaniu z ekspertem otrzymasz informacje:
- jakiej mocy cieplnej potrzeba do ogrzania domu
- jakie klasy energetycznej jest budynek
- jaki rodzaj ogrzewania wybrać
- jakie będą koszty ogrzewania budynku różnymi sposobami - od węgla i drewna po pompę ciepła
- jakie zmiany (ocieplenie stropu, zmiana paliwa, a może wymiana kotła) pozwolą najbardziej obniżyć koszty ogrzewania.

Dotacje do ekologicznych inwestycji
Narzędziami, które mogą ułatwić inwestycje w pompę ciepła są programy dotacyjne, takie jak Czyste Powietrze. To ogólnopolski program wsparcia finansowego dla budynków jednorodzinnych, które zostaną poddane procesom termomodernizacyjnym wraz z modernizacją systemu grzewczego. Program realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, za pośrednictwem wojewódzkich funduszy.
Obecnie, w ramach zmian wprowadzonych przez NFOŚiGW od 25 stycznia 2022 r. inwestorzy w programie Czyste Powietrze będą mogli otrzymać nawet do 69 tysięcy złotych wsparcia. Co to oznacza dla Klientów Vosti? Dofinansowanie nawet do 36 tysięcy złotych (90% kosztów kwalifikowanych) przy zakupie pompy ciepła i fotowoltaiki.
Istnieje też szereg rozwiązań regionalnych, które finansowo i informacyjnie wspomagają mieszkańców w likwidacji kopciuchów. I tak na przykład w Krakowie oraz metropolii krakowskiej, gminy przeznaczyły na ten cel 137 mln zł, mimo to do wymiany pozostało jeszcze 20 tysięcy pieców. Województwo śląskie otrzyma 26 mln złotych na wdrożenie programu ochrony powietrza w ramach unijnego projektu LIFE. Również mieszkańcy Łodzi mogą liczyć na wsparcie miasta. Z miejskiej dotacji mogą sfinansować do 90 procent kosztów inwestycji.