Fabryka Sztuk online - tym razem tczewska placówka przypomina o wydarzeniach związanych z Dniem Tczewa. CKiS zaprasza z kolei na koncert.

Okiem historyka: Pociąg pancerny "Hallerczyk"

30 stycznia 1920 roku Tczew oficjalnie powrócił do odrodzonej po zaborach Polski. Wydarzenie to poprzedził przyjazd polskiego pociągu pancernego "Hallerczyk", który w naszym mieście zjawił się 29 stycznia. Jak pisze Edmund Raduński w monografii Tczewa z 1927 r.: "O godz. 10 przed poł. wjechał na stację pociąg pancerny Hallerczyk, wiozący ze sobą marynarzy, starostę Arczyńskiego i inż. Koeniga, który przejąć miał zarząd rzeki Wisły". Często w opisach wydarzeń tamtych radosnych dni informacje na temat pociągu kończą się tym lakonicznym stwierdzeniem. Miał on jednak burzliwą i zarazem chwalebną historię.

Pociąg pancerny nr 4 "Hallerczyk" powstał 30 listopada 1918 roku jako Krakowska Bateria Kolejowa, którą oparto na dawnym austro-węgierskim taborze kolejowym. Parowóz pociągu został opancerzony w Fabryce Zieleniewskiego mieszczącej się w Krakowie. Do tego celu posłużono się płytami pancernymi o grubości 10-15 mm. Lokomotywa ta ciągnęła uzbrojony skład "Hallerczyka" złożony m.in. z czterech wozów pancernych, które wyposażone były w armaty oraz trzy wozy szturmowe służące do transportowania żołnierzy. Ponadto na wyposażeniu pociągu znajdowała się specjalna platforma, na której zamontowany był sprzęt do naprawy torów. Dzięki specjalnym wagonom artyleryjskim "Hallerczyk" mógł strzelać swoimi działami nie tylko na boki, ale również na wprost. Załoga całego pociągu składała się z ponad 100 ludzi; w tym 2 maszynistów, 12 oficerów i 90 żołnierzy. 30 stycznia 1919 roku "Hallerczyk" brał udział w bitwie pod Skoczowem w wojnie polsko-czechosłowackiej. Następnie odjechał w kierunku Lwowa, gdzie na Wołyniu walczył z Ukraińcami. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, w lipcu 1920 roku, został całkowicie rozbity. Po odtworzeniu z nowymi wagonami oraz parowozem kontynuował walkę. W listopadzie 1920 roku załoga pociągu wręczyła Józefowi Piłsudskiemu sztandary sowieckiej 6 armii, które zdobyła w czasie walk o Pińsk. Ostatecznie pociąg pancerny "Hallerczyk" został rozformowany w sierpniu 1921 roku.

Radosław Wiecki/ Fabryka Sztuk
Fot: Pociąg pancerny "Hallerczyk", fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna.

Wystawa i krzyżówka

Z okazji Dnia Tczewa, który obchodzimy 30 stycznia na pamiątkę przybycia wojska polskiego pod dowództwem gen. Józefa Hallera do Tczewa, co przypieczętowało powrót naszego miasta do Polski w 1920 roku po wielu latach zaboru pruskiego, Fabryka Sztuk przygotowała kilka propozycji:

- wystawę Generał Józef Haller i Błękitna Armia można zwiedzać bez wychodzenia z domu. Udostępniamy online kody QR https://new.fabrykasztuk.tczew.pl/wystawy-biezace/general-jozef-haller-i-blekitna-armia/ zawierające odnośniki do szczegółowych materiałów (opisów i zdjęć) dotyczących powstania Błękitnej Armii, gen. Józefa Hallera i powrotu Pomorza do Polski w 1920 roku, a także do filmu "Błękitna Armia" (produkcja: Fundacja Wiedza-Rozwój-Bezpieczeństwo w ramach projektu "Polskie drogi do niepodległości", sfinansowanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Ekspozycja dzięki patronatowi Centralnej Biblioteki Wojskowej). Wystawa eksponowana w arkadach na placu Marsz. J. Piłsudskiego została przygotowana w minionym roku przez Radosława Wieckiego i Aleksandrę Ujazdowską;

- krzyżówkę online, która powstała w oparciu o wystawę "Tczew. Zapamiętani i znani" dostępną na Bulwarze Nadwiślańskim. Każdy, kto poprawnie rozwiąże hasło, będzie mógł wziąć udział w konkursie, który potrwa do 7 lutego. Szczegóły pojawią się w najbliższy wtorek na www.fabrykasztuk.tczew.pl oraz fanpage'u Fabryki Sztuk.
Krzyżówka: https://tiny.pl/rjqkz

Koncert Nocnego Pociągu

Już od kilkudziesięciu lat 30 stycznia obchodzimy jako Dzień Tczewa. Święto naszego miasta ustanowiono na pamiątkę wkroczenia w 1920 roku wojsk gen. Józefa Hallera. Z tej okazji Centrum Kultury i Sztuki zaprasza na niepowtarzalny koncert tczewskiej formacji NOCNY POCIĄG.

30 stycznia 2021 godz. 19.00
Kanał YouTube CKiS Tczew


Transmisja koncertu odbędzie się na kanale YouTube CKiS Tczew
>>> https://bit.ly/2V7STsc

Nocny Pociąg

Tczewski zespół założony latem 1980 r. przez znanego artystę Jacka Klińskiego oraz młodego poetę i flecistę Grzegorza Ciechowskiego. Kliński, starszy o siedem lat, był perkusistą grupy Lookup, która działała w latach 60-tych XX w na tczewskiej scenie muzycznej, pisał poezje i malował. Z Ciechowskim oraz organistą i basistą, Adamem Przybyłowskim spotkali się w grupie Juventus w 1975 r. Rok później do zespołu dołączył kolega z ławy szkolnej Ciechowskiego, skrzypek Krzysztof Okupski. Wkrótce Ciechowski wyjechał na studia polonistyczne do Torunia i tam związał się z grupą Res Publica. Jednak przyjaźń jak się zawiązała między muzykami przetrwała. Ciechowski - mocno związany z rodziną w Tczewie - stanął "okrakiem" pomiędzy tym miastem, a Toruniem. To właśnie w Toruniu powstawały teksty piosenek dla Res Publici, które przywoził do Tczewa, gdzie komponował do nich muzykę Kliński. Wkrótce do zespołu dołączył Krzysztof Okupski.

Publicznie pierwszy raz "Nocny Pociąg" zaprezentował się w listopadzie 1980 r. w trakcie konkursu " Czerwonego Gryfa", organizowanego przez Tczewski Dom Kultury i został jego laureatem. To sprawiło, że Gdańskie Radio zaprosiło zespół na nagrania w grudniu 1980 r. Zespół wzmocniony posiłkami z Torunia - perkusistą późniejszej Republiki Sławkiem Ciesielskim oraz kontrabasistą Brunerem Gulczyńskim - dał wiosną 1981 r. koncert w klubie "Pod Muzami" w Tczewie. Ciechowski coraz bardziej zaangażowany w przechodzący kryzys Res Publicę, odszedł od zespołu. Zaangażowani natomiast zostali skrzypaczka Krystyna Czocher oraz młodziutki kontrabasista Jacek Mataj. W tym składzie Nocny wystąpił w Domu Kultury Śródmieście II.

Śmierć Jacka Klińskiego w styczniu 1982 r. zakończyła działalność "Nocnego Pociągu". Po latach, jedyny żyjący członek zespołu Krzysztof Okupski, reaktywował grupę. Chciał on przypomnieć tczewskiej publiczności twórczość tej, co prawda krótko działającej, ale jakże ważnej dla kultury muzycznej Tczewa formacji.

Świętuj Dzień Tczewa razem z Centrum Kultury i Sztuki!