16°C
1008 hPa
94%
4 km/h
TOP
(fot. mat. prasowe)
Wycinanka ludowa jest jednym z bardziej charakterystycznych elementów kultury ludowej w Polsce. Jeśli ktoś ma ochotę zrobić sobie taką ozdobę, to koniecznie musi zobaczyć najnowszy filmik instruktażowy Fabryki Sztuk.
Do przygotowania wycinanki potrzebne są:
kartka z bloku rysunkowego,
nożyczki,
nożyk (opcjonalnie).
A jak wyglądają etapy pracy:
Zegnij kartę na pół i odrysuj szablon (wzór na fanpage'u Fabryki Sztuk) lub narysuj samodzielnie wzór na zgiętej części kartki.
Wytnij wzór, uwzględniając obie części kartki jednocześnie.
Delikatnie rozłóż wycinankę.
Gotowe!
Fabryka Sztuk ma w swoich zbiorach muzealnych 20 sztuk wycinanek kurpiowskich (leluje, gwiazdy, koguty i las) autorstwa Stanisławy Dawid ze Strzałek.
Na zakończenie przeczytajmy, co etnolog Kamila Gillmeister ma do powiedzenia na temat wycinanek ludowych:
Rozwój wycinanki datujemy na II połowę XIX w., na co bez wątpienia miał wpływ łatwy dostęp do kolorowego papieru glansowanego. Pierwotnie służyły one jako ozdoby ścian i belek stropowych, dlatego często były robione w kontrastowych kolorach. Polska wycinanka jest rytmiczna, płaska, symetryczna, dekoracyjna, syntetyczna, linearna. Wykształciła się głównie w Polsce środkowej, północno-wschodniej oraz wschodnio-południowej (dawna Kongresówka i wschodnia Galicja). Twórcy ludowi inspirowali się otaczającą ich przyrodą (popularny motyw rośliny doniczkowej, np. leluja kurpiowska, rózga rawska) oraz życiem codziennym i świątecznym na wsi (kodry łowickie). Wycinanki często były geometryczne i abstrakcyjne (gwiazdy, kwadraty). Motywy są potraktowane bardzo schematycznie i umownie, ważna jest właśnie owa rytmiczna kompozycja. Warto także zauważyć, że nawet jeśli wycinanki nie są symetryczne, np. kurpiowskie koguty, to były one naklejane do ściany w kompozycji dośrodkowej (zwierzęta zwrócone do siebie dziobami, a w środku leluja).
Wycinaki są jedno- i wielobarwne. Część z nich ma formę naklejanki. Wycinano bezpośrednio na papierze, bez wcześniej narysowanego wzoru, za pomocą nożyc do strzyżenia owiec.
Polska wycinanka jest bardzo zróżnicowana w formie, pomimo bliskości regionów. Najważniejsze regiony wycinkarstwa w Polsce to: kurpiowski (Puszcza Biała: wstęgi, gwiazdy, zielka i Puszcza Zielona: leluje, gwiazdy, wyklejanki np. koguty), łowicki (kodry, tasiemki, gwiozdy), sieradzki (wirzby, cacka, mazury), rawski (rózgi, kółka, kwadraty), opoczyński (kwadrat opoczyński), kołbielsko-garwoliński (sylwetki kobiet z kokoszkami, gwizdy rogowe) i lubelski.
Do przygotowania wycinanki potrzebne są:
kartka z bloku rysunkowego,
nożyczki,
nożyk (opcjonalnie).
A jak wyglądają etapy pracy:
Zegnij kartę na pół i odrysuj szablon (wzór na fanpage'u Fabryki Sztuk) lub narysuj samodzielnie wzór na zgiętej części kartki.
Wytnij wzór, uwzględniając obie części kartki jednocześnie.
Delikatnie rozłóż wycinankę.
Gotowe!
Fabryka Sztuk ma w swoich zbiorach muzealnych 20 sztuk wycinanek kurpiowskich (leluje, gwiazdy, koguty i las) autorstwa Stanisławy Dawid ze Strzałek.
Na zakończenie przeczytajmy, co etnolog Kamila Gillmeister ma do powiedzenia na temat wycinanek ludowych:
Rozwój wycinanki datujemy na II połowę XIX w., na co bez wątpienia miał wpływ łatwy dostęp do kolorowego papieru glansowanego. Pierwotnie służyły one jako ozdoby ścian i belek stropowych, dlatego często były robione w kontrastowych kolorach. Polska wycinanka jest rytmiczna, płaska, symetryczna, dekoracyjna, syntetyczna, linearna. Wykształciła się głównie w Polsce środkowej, północno-wschodniej oraz wschodnio-południowej (dawna Kongresówka i wschodnia Galicja). Twórcy ludowi inspirowali się otaczającą ich przyrodą (popularny motyw rośliny doniczkowej, np. leluja kurpiowska, rózga rawska) oraz życiem codziennym i świątecznym na wsi (kodry łowickie). Wycinanki często były geometryczne i abstrakcyjne (gwiazdy, kwadraty). Motywy są potraktowane bardzo schematycznie i umownie, ważna jest właśnie owa rytmiczna kompozycja. Warto także zauważyć, że nawet jeśli wycinanki nie są symetryczne, np. kurpiowskie koguty, to były one naklejane do ściany w kompozycji dośrodkowej (zwierzęta zwrócone do siebie dziobami, a w środku leluja).
Wycinaki są jedno- i wielobarwne. Część z nich ma formę naklejanki. Wycinano bezpośrednio na papierze, bez wcześniej narysowanego wzoru, za pomocą nożyc do strzyżenia owiec.
Polska wycinanka jest bardzo zróżnicowana w formie, pomimo bliskości regionów. Najważniejsze regiony wycinkarstwa w Polsce to: kurpiowski (Puszcza Biała: wstęgi, gwiazdy, zielka i Puszcza Zielona: leluje, gwiazdy, wyklejanki np. koguty), łowicki (kodry, tasiemki, gwiozdy), sieradzki (wirzby, cacka, mazury), rawski (rózgi, kółka, kwadraty), opoczyński (kwadrat opoczyński), kołbielsko-garwoliński (sylwetki kobiet z kokoszkami, gwizdy rogowe) i lubelski.
