Okiem historyka: Nataniel Mateusz Wolf - lekarz i astronom

Fabryka Sztuk online (fot. mat .prasowe)
Okiem historyka: Nataniel Mateusz Wolf - lekarz i astronom

zobacz galerię zdjęć: 1
Czy wiesz, że dawno temu w Tczewie istniało obserwatorium astronomiczne? Miało to miejsce w XVIII wieku. Obserwatorium założył lekarz Nataniel Mateusz Wolf. Urodził się on w styczniu 1724 roku, w Chojnicach. Studiował w Lipsku, Halle i Erfurcie. W 1749 roku przyjechał do Gdańska, gdzie chciał otworzyć własną praktykę lekarską. Musiał jednak zrezygnować z tego pomysłu - konkurencja wśród tamtejszych medyków była po prostu zbyt duża. Szczęście jednak mu sprzyjało, ponieważ wkrótce otrzymał bardzo intratną propozycję zawodową. Został nadwornym medykiem najbogatszych i najbardziej wpływowych ludzi w ówczesnej Polsce. Opiekował się m.in. chorym na gruźlicę marszałkiem wielkim koronnym Stanisławem Lubomirskim. Przyniosło mu to nie tylko znaczne korzyści finansowe, ale także rozgłos.

W 1761 roku Wolf postanowił przenieść się do Warszawy. Tutaj ponownie uśmiechnęła się do niego Fortuna. Jako lekarz opiekował się księciem Adamem Czartoryskim. Magnacka rodzina Czartoryskich była właścicielem olbrzymiego majątku, a sam książę był kandydatem do korony polskiej. Doktor Wolf szybko piął się po szczeblach kariery i wkrótce został generalnym lekarzem wojsk polskich. Oprócz medycyny interesował się również filozofią, botaniką, ale przede wszystkim astronomią.

W 1769 roku dość nieoczekiwanie wyjechał z Warszawy i po krótkim pobycie w Anglii zjawił się w Tczewie. Najprawdopodobniej w naszym mieście mieszkała rodzina medyka. W 1770 roku doktor Nataniel Wolf stał się właścicielem kamienicy przy ówczesnej ulicy Berlińskiej. Dzisiaj ta ulica znajduje się na tczewskiej starówce i nosi nazwę Krótkiej. Do naszych czasów nie dotrwał dom, który nabył lekarz i astronom, w czasach Wolfa nosił on numer 8. Według opisu Edmunda Raduńskiego zawartego w "Zarysie dziejów miasta Tczewa", doktor Wolf urządził swoje obserwatorium w spichlerzu znajdującym się naprzeciw jego kamienicy. Wśród jego wyposażenia miała być "blaszana kula ziemska i otaczające ją koliste blaszane koła, przedstawiające ekliptykę i 4 południki i równik". W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, kiedy Tczew znalazł się w granicach zaboru pruskiego, Nataniel Wolf wyjechał do Gdańska. Miasto to wciąż jeszcze pozostawało w graniach I Rzeczypospolitej. Na Biskupiej Górce wybudował kolejne obserwatorium astronomiczne.

Przez cały czas Wolf był praktykującym lekarzem. W Gdańsku zajął się m.in. propagowaniem pionierskich wówczas szczepień na ospę. Nataniel Wolf zmarł 15 grudnia 1784 roku. We wspomnianym już "Zarysie dziejów miasta Tczewa" Raduński podaje, że jeszcze w 1860 roku w naszym mieście znajdowały się pozostałości jego dawnego, pierwszego w Tczewie obserwatorium astronomicznego.


Na podstawie:
https://biskupiagorka.pl/nataniel-wolf/ (dostęp 08.05.2020)
https://www.gdansk.pl/wiadomosci/nataniel-wolf-poznaj-zyciorys-wybitnego-gdanszczanina-ktorego-grob-odkryto-na-biskupiej-gorce,a,161736 (dostęp 08.05.2020)
Raduński Edmund, Zarys dziejów miasta Tczewa, Tczew 1927.
Podpisy pod fot.:
1 - Nataniel Wolf, domena publiczna, źródło: U.S. National Library of Medicine.
2 - "Observationes astronomicae..." praca Nataniela Wolfa zawierająca informacje o m.in. obserwacjach astronomicznych poczynionych w Tczewie w XVIII wieku, książka w zbiorach Biblioteki Politechniki Gdańskiej, domena publiczna.

Drukuj
Prześlij dalej

Komentarze (2)
dodaj komentarz

  • qq_gość

    03.11.2020, 09:27

    No i można jakieś porządne i ciekawe artykuły dodawać - można. Oby wiecej takich

    Odpowiedz
    IP: 87.204.xx2.xx2 
  • Tczewiak_gość_gość_gość

    03.11.2020, 20:37

    Spichlerz

    Pamiętam że na początku lat siedemdziesiątych poprzedniego wieku stał przy ulicy Krotkiej spichlerz lub magazyn . Nad dużymi drzwiami do przeładunku towaru znajdowała się płaskorzeźba ula . Chyba że się mylę co do budynku .

    Odpowiedz
    IP: 109.207.xx4.xx4 
Uwaga! Publikowane powyżej komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu, które dodano po zaakceptowaniu regulaminu. Tcz.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Jeżeli którykolwiek komentarz łamie zasady, zawiadom nas o tym używając opcji "zgłoś naruszenie zasad komentowania lub zgłoś nadużycie" dostępnej pod każdym komentarzem.