Zobacz wystawę "Od Fabryki Kelcha do Fabryki Sztuk"

Fabryka Sztuk (fot. Rafał Grzenkowski)
Zobacz wystawę "Od Fabryki Kelcha do Fabryki Sztuk"

zobacz galerię zdjęć: 2
Obchodzony 18 kwietnia Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków stał się doskonałą okazją do prezentacji w wersji elektronicznej wystawy o historii siedziby głównej Fabryki Sztuk.

Odcinek czwarty - wystawa online "Od Fabryki Kelcha do Fabryki Sztuk"

Dlaczego fabryka, a nie centrum, galeria czy muzeum? - takie pytanie zadawał sobie niejeden gość, który odwiedzał obiekt kulturalny przy ul. 30 Stycznia 4.
- Jeśli drugi człon nazwy tej placówki kulturalnej nie nastręcza naszym gościom większych problemów, bowiem określa profil działalności, to z pierwszym bywa już różnie - mówi zespół Fabryki Sztuk. Z tego względu warto dowiedzieć się, z czym należy wiązać owo słowo i dlatego należy odwołać się do historii tego miejsca.
Pod koniec XIX wieku Emil Kelch - właściciel założonej przez ojca Fabryki Wyrobów Metalowych przeniósł swój zakład ze Starego Miasta na dawne przedmieście, czyli do nowych obiektów przy obecnej ul. 30 Stycznia 4. Rozbudowany z jego inicjatywy okazały kompleks budynków zawierał dobrze wyposażony mechanizm produkcyjny z kotłownią, szopą, stolarnią, mieszkaniami i toaletą. Po pierwszej wojnie światowej nastąpiła zmiana formy własności, związana z odzyskaniem przez Polskę niepodległości i tym samym powrotem Tczewa do Macierzy w 1920 roku. Fabryka przeszła w polskie ręce i kontynuowała działalność jako Towarzystwo Akcyjne Arkona. Wytwórnia Wyrobów Metalowych. Produkowała szeroką gamę wyrobów dla gospodarstwa domowego i przemysłu mleczarskiego. Były to m.in.: tarki do prania, konwie do mleka, wiadra do dojenia, łopatki do śmieci, skrzynie i łopatki do węgla, wycieraczki do butów, miednice, przeróżne wanny i wanienki: do moczenia nóg, prania, kąpania dzieci, do nasiadówek, kotły do gotowania bielizny, beczki, puszki do farb, puszki do karmelków, polewaczki, a nawet... klozety pokojowe.


Zupełnie inna i tragiczna jest historia tego miejsca w okresie drugiej wojny światowej. W latach 1939-1942 istniał tu obóz przejściowy dla Polaków, wysiedlonych przez Niemców, a po jego likwidacji - zakład produkujący sprzęt na potrzeby niemieckiej armii, a dokładniej wyposażenie dla lotnictwa: sprzęt radiolokacyjny, aparaty podsłuchowe oraz sprzęt optyczny.

Po drugiej wojnie światowej w obiektach przy obecnej ul. 30 Stycznia 4 miała swą siedzibę Pomorska Fabryka Gazomierzy, późniejszy Predom Metrix - producent obecnego niemal w każdym polskim domu sprzętu gospodarstwa domowego.

Od 1980 roku pofabryczne obiekty zaczęły służyć kulturze, najpierw za sprawą otwartego cztery lata później Muzeum Wisły. Muzeum tętniło życiem, m.in. dzięki pracy wybitnego muzealnika Romana Klima, ale... stan techniczny jego siedziby z biegiem lat pozostawiał wiele do życzenia. W 2004 roku, ze względu na postępującą degradację, obiekty przejęło Miasto Tczew. Dzięki unijnym funduszom budynki zostały odrestaurowane i 22 lutego 2007 roku nastąpiło otwarcie Centrum Wystawienniczo-Regionalnego Dolnej Wisły w Tczewie, czyli obecnej Fabryki Sztuk.

Z historią Fabryki Sztuk, która stanowi doskonały przykład rewitalizacji zabytkowego, poprzemysłowego obiektu można zapoznać się za sprawą wystawy online dostępnej pod tym linkiem: https://fabrykasztuk.tczew.pl/index.php?p=4,50,0

wystawa "Od Fabryki Kelcha do Fabryki Sztuk"
koordynacja: Alicja Gajewska, Józef Ziółkowski
tekst i dobór zdjęć: Marta Musioł
projekt graficzny: Dariusz Wałaszewski
data powstania: 2017 r., modyfikacja w 2020 r.
#kulturaonline #zostanwdomu

Drukuj
Prześlij dalej