Globalne ocieplenie - z jednej strony wszyscy znają to pojęcie, jednak czy dokładnie wiemy, co konkretnie oznacza? Jaka jest jego przyczyna i jakie mogą być skutki globalnego ocieplenia?

W sierpniu 2021 r. została opublikowana pierwsza część szóstego Raportu Oceniającego Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC), w którym lata 2011-2020 zostały uznane za najcieplejszą dekadę w historii. Tylko w Polsce w tym okresie odnotowywano rocznie średnio 13 dni z temperaturą min. 30 stopni, podczas gdy jeszcze w latach 70. były to zaledwie 4 dni. Główną przyczyną globalnego ocieplenia jest działalność człowieka - obecnie średnia temperatura na świecie jest statystycznie blisko o 1,1 stopnia wyższa niż przed rozpoczęciem tzw. epoki przemysłowej. To wówczas rozwój technologiczny po raz pierwszy zaczął tak znacząco wpływać na przyspieszenie zmian klimatu. Obecnie wpływ działalności człowieka (przemysłu, transportu czy rolnictwa) na środowisko przynosi widoczne konsekwencje, tym samym zwracając uwagę na konieczność stosowania zasad zrównoważonego rozwoju.

Skutki globalnego ocieplenia

W ciągu ostatnich lat kwestia ocieplenia klimatu stała się poważnym problemem i wyzwaniem dla całego świata - oznacza już nie tylko wyższą temperaturę powietrza. Wśród widocznych skutków globalnego ocieplenia należy wymienić m.in.:

- topnienie naturalnych lądolodów i lodowców,
- wzrost poziomu wód w morzach i ocenach,
- większą częstotliwość i natężenie występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych (np. długotrwałych upałów, gwałtownych opadów i burz, silnych huraganów),
- zaburzenia obiegu wody w przyrodzie (susze i powodzie, w tym powodzie błyskawiczne),
- wydłużenie okresu wegetacyjnego flory,
- stepowienie obszarów porośniętych dotychczas regularną roślinnością oraz wzrost częstotliwości i zasięgu pożarów lasów,
- zmiany zasięgu występowania gatunków flory i fauny, w tym szkodników i wektorów chorób zakaźnych.

Między tymi zjawiskami mogą zachodzić tzw. dodatnie sprzężenia zwrotne, które oznaczają pogłębienie się negatywnych zjawisk klimatycznych w następstwie innych czynników środowiskowych. Jednym z przykładów może być topnienie lodowców, które odsłania ziemię i naraża ją na większe oddziaływanie promieni słonecznych, powodując tym samym podnoszenie się temperatury gleby. To z kolei przyczynia się do jeszcze szybszego zjawiska topnienia lodowców.

Jak zatrzymać globalne ocieplenie?

Powstrzymanie zmian klimatu jest zadaniem kluczowym, którego sukces jest uzależniony nie tylko od decyzji politycznych i gospodarczych, ale również od działania każdego z nas. Najważniejszym działaniem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dlatego jednym z istotnych elementów jest zmiana kierunku polityki energetycznej - przejście od tradycyjnych paliw kopalnych w kierunku zeroemisyjnych źródeł energii. Decyzje te dotyczą zarówno wielkich koncernów, firm i fabryk, jak i pojedynczych gospodarstw domowych. Wielu Polaków w ostatnim czasie zdecydowało się m.in. na zainstalowanie paneli fotowoltaicznych, produkując za ich pomocą niezbędną energię. Do indywidualnych działań powinny należeć również sukcesywna wymiana szkodliwych dla klimatu i zdrowia źródeł ciepła (np. pieców opalanych węglem) w domach, ograniczenie zużycia prądu poprzez zasady racjonalnej konsumpcji czy też termomodernizacja budynków.

Ważne jest także budowanie wiedzy i świadomości społecznej nt. zmian klimatu i konsekwencji z nimi związanych. Zadanie to powinny spełniać zarówno podmioty rządowe (np. poprzez kampanie klimatyczne i edukacyjne, takie jak kampania Ministerstwa Klimatu i Środowiska "Nasz Klimat"), jak i przedstawiciele władzy lokalnej, liderzy opinii oraz szkoły.

Tylko od nas zależy tempo zmian klimatu. Warto każdego dnia angażować się w ochronę środowiska naturalnego, które stanowi dobro nas wszystkich.
Więcej informacji na stronie www.naszklimat.gov.pl .