To miały być obchody z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Ostatnie dni sprawiły jednak, że słowo Katyń dla wszystkich Polaków nabrało podwójnego znaczenia. Pamiętali o tym organizatorzy poniedziałkowych (12.04) uroczystości przy pomniku poświęconym ofiarom stalinizmu w latach 1922-1956. Dlatego wspominano zarówno pamięć oficerów rozstrzelanych w lasach katyńskich oraz polskiej delegacji z prezydentem RP na czele, której samolot roztrzaskał się pod Smoleńskiem.

Przy pomniku poświęconym ofiarom stalinizmu w ostatni poniedziałek (12.04) zgromadzili się włodarze miasta i powiatu, wojskowi, harcerze, kombatanci oraz uczniowie z tczewskich szkół.

- Mieliśmy się tu spotkać, żeby uczcić 70. rocznicę katyńskiej zbrodni, oddać hołd tym, którzy zostali zamordowani w Katyniu - polskim oficerom, polskiej inteligencji. Tymczasem spotykamy się, żeby również oddać hołd tym, którzy 10 kwietnia 2010 roku lecieli do Katynia, aby przywołać pamięć oficerów zamordowanych 70 lat temu. Nie dolecieli. Zginęli. - podkreślał prowadzący uroczystość wiceprzewodniczący Rady Miejskiej, Kazimierz Ickiewicz.

Podczas uroczystości odczytano nazwiska wszystkich osób, które w ostatnią sobotę wsiadły na pokład prezydenckiej maszyny. Ze specjalnym listem do prezydenta RP zwrócił się radny Kazimierz Smoliński:

- Panie Prezydencie RP! Prof. Lechu Kaczyński! Ojczyzna Cię wzywa… potrzebuje Ciebie, a Ty się nie stawiasz na jej wezwanie…. gdzie jesteś, czemu nas zostawiłeś samych w tym żalu i bólu… Czyżby Twa misja dobiegła końca, czyżbyś zapomniał o Twej ukochanej Ojczyźnie? O Rodakach w potrzebie? Lecz Ty nie usłyszysz już tego wołania. Nie stawisz się na wezwanie... nie przybędziesz do Tczewa na kolejne zaproszenie. Zginąłeś dla Tych i wśród Tych, których komunistyczny system zamordował i chciał wymazać z naszej pamięci - z pamięci Polaków, z pamięci Europy i Świata. Trwałeś na posterunku, do końca w imię służby Polsce i Polakom, tym którzy żyją i tym których zamordowano w Katyniu, poległeś na służbie dołączając do Tych, o których ocalenie od zapomnienia walczyłeś. Lecz zwyciężyłeś, zwyciężyłeś po wielokroć. Dzięki Twojej ofierze, ofierze Twojej żony Marii i innych wybitnych osób tragicznie zmarłych pod Katyniem, o Katyniu dowiedział się cały Świat. Dowiedział się o prawie 22 tysiącach Polskich Oficerów zamordowanych w bestialski sposób przez radzieckie NKWD, dowiedział się prawdy, którą tak długo usiłowano ukryć. To była Twoja ostatnia misja. Tragiczna, lecz jakże chwalebna i zwycięska.

Głos zabrał również poseł Jan Kulas, który podkreślał, że kwiecień już na zawsze pozostanie dla Polaków szczególnym miesiącem - odtąd możemy mówić o "dniach kwietniowych" - kwietniu 1940 roku i zbrodni katyńskiej, kwietniu 1943 r. - i jej ujawnieniu światu, kwietniu 2005 r. - dacie śmierci Jana Pawła II i wreszcie 10 kwietnia 2010 r. - śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego i członków polskiej delegacji:

- Bolesne doświadczenia totalitaryzmów XX wieku powinno łączyć narody, a nie je dzielić. Sejm RP wyraża wdzięczność tym obywatelom Federacji Rosyjskiej, którzy od lat podejmują działania na rzecz ujawnienia wszelkich okoliczności tragedii katyńskiej - w tym w sposób szczególny Stowarzyszeniu "Memoriał". Pojednanie polsko-rosyjskie jest możliwe jedynie na fundamencie szacunku dla prawdy i pamięci. - przypomniał stanowisko parlamentu tczewski poseł.

O tragedii polskich oficerów, którzy zginęli w lesie katyńskim mówił przewodniczący Młodzieżowej Rady Miasta Tczewa, Mateusz Dziudziel:

- Byli przetrzymywani w obozach, a następnie głos o nich zaginął. Zamilkli na lata. Ginęli w lesie katyńskim. Przed śmiercią oprawcy wiązali im ręce na plecach. Tysiące polskich oficerów, kwiat narodu zdolny prowadzić do boju polskich żołnierzy. Giną z dala od domu, pozbawiani życia strzałem w tył głowy. Zabijano ich bez zarzutów i bez sądu. - mówił przedstawiciel tczewskiej młodzieży - Także w Tczewie żyją jeszcze dzieci i wnuki tych, co ginęli na Golgocie Wschodu. W Katyniu, leżącym na nieludzkiej ziemi, zabito wiarę, nadzieję i miłość. Jednym strzałem w tył głowy. Jednak, jak mawia poeta, tylko pamięć nie dała się rozstrzelać i prawdę po świecie niesie.

Przy pomniku odczytano apel poległych. Saperzy z tczewskiej jednostki oddali salwę honorową, a delegacje złożyły kwiaty. Kazimierz Ickiewicz miał nadzieję, że kwietniowe uroczystości przy pomniku - teraz już w podwójnej intencji - staną się w Tczewie tradycją. Proponował również, by przy pomniku postawić krzyż z wyrytymi dwiema datami - 1940 i 2010 rok.