"Żadne pokolenie nie miało takiej szansy na pokój, dobrobyt i rozwój - tylko żeby nam się chciało chcieć" - mówił podczas poniedziałkowego spotkania z mieszkańcami podtczewskiej gminy Subkowy Lech Wałęsa. Sala domu kultury, w której odbyło się spotkanie, pękała w szwach, a obecni mieszkańcy mieli do byłego prezydenta RP mnóstwo pytań.

Lech Wałęsa przyjechał do liczącej około 5,5 tys. mieszkańców gminy na zaproszenia fundacji "Uśmiech Dziecka”, która w tym roku obchodzi 15-lecie działalności. Organizacja organizuje m. in. życie kulturalne gminy i wręcza stypendia dla najbardziej uzdolnionych uczniów. Tym razem członkowie fundacji zdecydowali się zaprosić byłego prezydenta RP, który zaproszenie przyjął:

- Naszą gminę odwiedzało już wielu zacnych gości - byli posłowie, ministrowie, pan Jan Nowak Jeziorański - dziś nas zaszczycił pan prezydent Lech Wałęsa. - witał gościa wójt gminy Subkowy, Mirosław Murzydło. W imieniu członków fundacji przemówił Waldemar Pawlusek - przewodniczący Rady Powiatu Tczewskiego - Przez ostatnie 15 lat fundacja aktywnie uczestniczyła w życiu gminy. Nie ukrawamy, że inspiracją do naszej działalności było m. in. pana - panie prezydencie - hasło "Bierzcie władze w swoje ręce". Właśnie za tę inspirację, za wyzwolenie wśród Polaków pozytywnej energii chcielibyśmy panu serdecznie podziękować. Przyjazd do gminy Subkowy świadczy o tym, że wielki człowiek docenia pracę w małej gminie o wielkich szlachetnych celach.

Spotkanie z legendą "Solidarności" podzielono na trzy panele tematyczne - "Solidarność wczoraj i dziś", "W trosce o Polskę", "Polska we współczesnym świecie". Moderatorami dyskusji zostali proboszcz subkowskiej parafii ks. Feliks Kamecki oraz przewodniczący Rady Gminy - Jacek Lisewski.

- Tematów, które dziś należałoby poruszać jest naprawdę bardzo dużo. Lubię bezpośrednie spotkania, bo dowiaduję się na nich wiele, uczę się, ale i przekazuję, co mam do przekazania. - mówił do zebranych Lech Wałęsa - Starszym przypominam, a młodszych informuję, że od 40 lat los mnie wystawiał w miejsca, gdzie działy się rzeczy skomplikowane i dziwne. Musiałem często podejmować decyzję. Były to czasy, kiedy było ciężko o konsultacje, dlatego wiele decyzji podejmowanych wtedy jest do dziś niejasne, a ich konsekwencje będziemy jeszcze długo odczuwać. Dlatego moim obowiązkiem jest przyjeżdżać i wyjaśniać, dlatego tak, czy inaczej postępowaliśmy. Chcę też powiedzieć, że wciąż pamiętam, czuwam i jestem do dyspozycji. Do was należy osąd tamtych dni, ale też i dzisiejszych propozycji. Nie ma pytań złych - odpowiedzi mogą nie zadowalać. Ale mi nie zależy na tym, by się podobać.

Były prezydent RP mówił m. in. o przeszłości i teraźniejszości "Solidarności".

- To był monopol, który zmierzył się z monopolem komunizmu. Ale monopol zawsze kończy się źle, dlatego jak tylko zauważyliśmy, że komunizm pada i nie podniesie się, trzeba było uciekać od monopolu. Trzeba było go zamienić na pluralizm, demokrację i inny system ekonomiczny. Komunizm się skończył i polityczny, i ekonomiczny - trzeciej drogi do dziś nie było. Klasa robotnicza musiała sobie zażyczyć kapitalizmu, bo innego systemu nie było. - mówił były prezydent - Pamiętajcie o co was prosiłem? Zwińmy sztandary "Solidarności", dlatego że nie wolno wykonywać brudnej roboty w tym samym ustawieniu organizacyjnym. Nie posłuchaliście. (...) Nie udało się zamknąć tamtego rozdziału i zostaliśmy więźniami zwycięstw i nie możemy się wyrwać z tamtego okresu.

Lech Wałęsa dodał również, że obecnie w związkach działających pod sztandarem "Solidarności" zrzeszonych jest ok. pół miliona osób - tę liczbę mogą przerosnąć duże problemy. Zebrani na sali mieszkańcy gminy pytali m. in. o tzw. "nocną zmianę" - upadek rządu Jana Olszewskiego w czerwcu 1992 r.:

- To był najgorszy gabinet tamtych czasów. Wiedząc, że będzie odwołany, bo zebrano podpisy, które leżały w sejmie, zaczął się ratować, rzucając nieprzygotowaną lustrację z taką myślą, że jak oskarżą paru ważnych ludzi, to tak się pożremy, że będą jeszcze długo rządzić. Tylko zapomnieli, że w Polsce jest Lech Wałęsa i zawsze ma rozwiązanie. Dlatego sięgnąłem po Pawlaka i wsparcie z drugiej strony, aby tych nieodpowiedzialnych ludzi bez wyobraźni odrzucić. Oni narazili nas na wojnę domową. Oskarżam ich za nieodpowiedzialność do dzisiaj. Musiałam pokazać - "nie pozwolę wam na podpalenie Polski". Dziś postąpiłbym tak samo.

Pytania dotyczyły również "okrągłego stołu":

- Nie chciałem być prezydentem, tylko przy "okrągłym stole" zawarłem taki kiepski kompromis, że wszystko było właściwie przegrane. Jedyną szansą było strącić generała i dokończyć nasz proces. - tłumaczył Lech Wałęsa. Prezydent wspomniał również o późniejszych relacjach z Aleksandrem Kwaśniewskim i przedwyborczej debacie - Byliśmy umówieni z komitetami wyborczymi, że on już będzie tam siedział, a wejdę jako prezydent ostatni. Czas - a jego nie ma. Przychodzi - "ani be, ani me, ani kukuryku" i jeszcze rzuca mi papiery. A na koniec przy kamerach mi łapkę podaje - odpowiedziałem "za takie zachowanie to ci nogi nawet nie podam" - gdyby wam pokazano początek i koniec, wyciągnęlibyście inne wnioski.

Pytano również o wygrany proces, jaki wytoczyła córka Lecha Wałęsy - Anna.

- Chciałem, aby córka to zostawiła. Czas to wyjaśni. Ale poszła i zwyciężyła. Nigdy nie zdradziłem i nie byłem po tamtej stronie. Nie mogłem być, bo byłem tak wychowany. Czy ja w latach 70. miałem wpływ na to co ubek napisał?

Na koniec gość rozdał autografy i wyruszył dalej - tym razem w służbową podróż do Bejrutu i Madrytu.